Projekt Interdyscyplinarnego Konkursu Naukowego “Symbioza Umysłów” narodził się z potrzeby zachęcania młodych ludzi do interdyscyplinarnego patrzenia na świat. Organizatorem tego wydarzenia jest Warszawskie Stowarzyszenie Biotechnologiczne “Symbioza”.
Poprzez organizację konkursu dążymy do pokazania, że nauka jest jednością i wszystkie jej dziedziny się przenikają. W aktualnie przeprowadzanych światowych badaniach naukowych coraz większą rolę przypisuje się projektom międzyobszarowym. Biolog, fizyk, chemik, czy informatyk mogą spojrzeć na dany problem pod innym kątem, a dzięki wymianie informacji i perspektyw powstają niesamowite wynalazki, które stanowią przyszłość postępu technologicznego.
Jednym z naszych głównych celów jest zachęcenie uczniów szkół ponadpodstawowych z całej Polski do wyjścia poza ramy poszczególnych przedmiotów. Przygotowaliśmy tematy, które do opracowania wymagają szerszego spojrzenia na dany problem. Udział w konkursie pobudzi kreatywność i pomoże rozwinąć umiejętność szukania, weryfikowania oraz opracowywania treści naukowych. Nowo zdobyte doświadczenia i umiejętności umożliwią uczestnikom wkroczenie pewniejszym krokiem w świat nauki.
Zadanie konkursowe
Zadaniem uczestników konkursu jest wykonanie projektu na jeden z pięciu ogólnych, interdyscyplinarnych tematów:
1. Neuroinformatyka – świadomość w tranzystorach
» pokaż więcej
Ludzkość stoi u progu wynalazku, który na zawsze może zmienić świat – inteligencji znacznie przewyższającej naszą. Ale jak zostanie ona zbudowana? Czy twórcy sztucznej inteligencji będą czerpać z architektury naszego mózgu? A może przełom nastąpi poprzez integrację biologicznych i komputerowych systemów? Neuroinformatyka bada sposoby przetwarzania informacji w naszym układzie nerwowym. Przyszłość pokaże, do czego będziemy w stanie wykorzystać te odkrycia. Przykładowe zagadnienia:
- Co by się stało, gdybyśmy dokładnie zmapowali każdy neuron ludzkiego mózgu?
- Co dla ludzkości oznaczałoby przeniesienie naszej świadomości do komputera?
- Jak badania nad naszym mózgiem wpłyną na rozwój sieci neuronowych czy sztucznej inteligencji?
- Jak interfejs mózg-komputer zmieni ludzką percepcję?
» zwiń
2. Ewolucja spekulatywna – na rozdrożu ścieżek dziejów życia
» pokaż więcej
Teoria Ewolucji jest najbardziej podstawową i uniwersalną teorią biologiczną. Nawet najczęściej używana definicja życia rozpoznaje ewolucję jako fundamentalny aspekt wszelkich układów żywych. Czy da się jednak przewidzieć jej bieg? Z pewnością można rozważyć, w jaki sposób warunki środowiska wpływają na procesy biologiczne i na tej podstawie próbować nakreślić ogólny obraz przystosowań organizmów w tym środowisku. Mimo że faktyczne odgadnięcie dokładnego kierunku ewolucji jest raczej wątpliwe, takie spekulacje mogą być bardzo pomocne w zrozumieniu idei adaptacji biologicznych.
Przykładowe zagadnienia:
- Jak rozwinęłoby się życie na planecie posiadającej warunki (np. grawitację, oświetlenie, skład atmosfery) znacznie inne niż ziemskie?
- Jak może wyglądać życie na Ziemi w przyszłości, na przykład za 5, 50, 200 milionów lat?
- Do jak bardzo skrajnych warunków organizmy żywe mogą się przystosować? Czy możliwe jest istnienie życia w pustce kosmicznej?
- Czy możliwy jest rozwój cywilizacji pod powierzchnią oceanu?
» zwiń
3. Ksenobiologia – pierwotny bulion o nowej recepturze
» pokaż więcej
Będąca poddziedziną biologii syntetycznej ksenobiologia bada obce dla nas układy żywe poprzez konstruowanie alternatywnych mechanizmów biochemicznych. Ksenobiolodzy rozważają zarówno możliwości występowania życia zbudowanego zupełnie inaczej niż ziemskie, jak i modyfikacji już istniejących systemów biologicznych oraz ich zastosowań w życiu codziennym. Rozszerzony kod genetyczny? Niekanoniczne zasady azotowe? Syntetyczne kwasy nukleinowe? Tu można zapomnieć o limitach związanych m.in. z warunkami środowiska. W tej dziedzinie badaczy ograniczają tylko prawa fizyki i ich własna wyobraźnia.
Przykładowe zagadnienia:
- Co oprócz kwasów nukleinowych mogłoby stać się nośnikiem informacji genetycznej?
- Jak wyglądałoby życie, gdyby najpowszechniejszym rozpuszczalnikiem była inna ciecz niż woda?
- Jak wyglądałoby życie oparte na krzemie? Inne pierwiastki jako rusztowanie dla układów żywych
- Jakie możliwości daje rozszerzony kod genetyczny? Do czego można go wykorzystać?
» zwiń
4. Terraformacja – tu na razie jest ściernisko, ale będzie środowisko
» pokaż więcej
W przyszłości nasza planeta przestanie być zdatna do zamieszkania. Aby przetrwać, człowiek będzie musiał nauczyć się przystosowywać obce światy do własnych potrzeb życiowych. Choć to odległa przyszłość, już teraz debatujemy o tym, które sposoby mogą okazać się pomocne w zasiedlaniu Marsa, na przykład. Czy współczesna technologia pozwala na zmienianie innych planet na podobieństwo Ziemi? Czy za pomocą mikroorganizmów uda nam się odzyskać zanieczyszczone grunty i przekształcić pustynie w pola uprawne? Być może niektóre z rozwiązań powstałych z myślą o podboju kosmosu pomogą nam uratować (przed nami samymi) jedyną planetę, którą na pewno zamieszkuje życie. Terraformacja może mieć więcej wspólnego z dzisiejszymi problemami Ziemi, niż nam się wydaje.
Przykładowe zagadnienia:
- W jaki sposób można byłoby wykorzystać żywe organizmy do zajmowania nowych miejsc do zasiedlenia?
- Jak sprawić, żeby tereny zdegradowane (kopalnie, pustynie) były na nowo użyteczne?
- Jak wykorzystać ziemskie organizmy aby zmieniać warunki środowiska innych planet
» zwiń
5. Inżynieria genetyczna – w tej sekwencji jest metoda
» pokaż więcej
Inżynieria genetyczna jest dziedziną młodą, ale bardzo prężnie się rozwijającą. Jeszcze niedawno – przed rokiem 2003 – nie wiedzieliśmy, jaka jest pełna sekwencja naszego materiału genetycznego. W tym momencie potrafimy go modyfikować z coraz większą precyzją. Metody takie jak CRISPR/Cas9 dają nam ogrom możliwości spektakularnego ulepszania świata – np. w sferze medycyny czy produkcji żywności. Modyfikujemy już genomy roślin, aby były bogatsze w niektóre składniki odżywcze, modyfikujemy bakterie, aby produkowały ludzkie białka itd. Jednak powszechny dostęp do informacji na temat sekwencji DNA każdego człowieka niesie ze sobą też pewne zagrożenia. Jak może wyglądać leczenie chorób genetycznych w przyszłości? Czy edytowanie genomu stanie się codziennością? A przede wszystkim – czy istnieje granica, której naukowcy nie powinni przekraczać? Przykładowe zagadnienia:
- Jaki skutki społeczne miałby powszechny dostęp do osobistej informacji genetycznej?
- Czy jesteśmy gotowi na sterowanie własną ewolucją?
- Jak będą wyglądały terapie genowe w bliskiej przyszłości?
- Jak uratować świat przed globalnym ociepleniem i przeludnieniem modyfikując genomy roślin i mikroorganizmów? (rolnictwo, biopaliwa, bioremediacja, fitogórnictwo)
- Czy są modyfikacje, których nie powinniśmy wprowadzać w genomy, nawet jeśli będziemy potrafili?
» zwiń
Jaką formę powinna mieć praca konkursowa?
Forma realizacji projektu jest dowolna. Pracą może być np. esej, artykuł przeglądowy, poster, video, program komputerowy czy aplikacja na telefon. Przy ocenie nadesłanych prac poza merytoryką punktowana będzie kreatywność, odbiór i estetyka wykonanych projektów.
Pomoce naukowe
Jednym z założeń konkursu jest niesienie wartości merytorycznej. Uczestnicy jako punkt wyjścia otrzymują przygotowane przez organizatorów skrypty, w których znajdują się informacje niezbędne do stawiania swoich pierwszych kroków w kwestii poszukiwania rzetelnych źródeł. Zależy nam na tym, by uczestnicy, przygotowując swoje prace, korzystali z publikacji naukowych oraz innych merytorycznie wartościowych form przekazu. Treści te będą systematycznie uzupełniane. Jeśli są tematy, które jako uczestnicy chcielibyście aby zostały poruszone, prosimy o kontakt.
Skrypty do pobrania (ostatnia aktualizacja: 16 maja 2020): Część 1, Część 2, Część 3, Część 4.
Kto i jak może wziąć udział?
Konkurs kierowany jest do uczniów szkół ponadpodstawowych. Do udziału zapraszamy zespoły 1-3-osobowe. Nie jest wymagane zgłoszenie opiekuna. W celu zgłoszenia się do konkursu należy wypełnić formularz zgłoszeniowy. Prace prosimy wysyłać na adres konkurs@symbioza.edu.pl najpóźniej do 31 maja 2020.
Formularz zgłoszeniowy
Wyniki konkursu i nagrody
Jako że tematy nie należą do najprostszych i wymagają szerszego spojrzenia na dany problem, chcemy odpowiednio nagrodzić najlepszych uczestników. Zwycięskie zespoły otrzymają możliwość odbycia stażu naukowego w jednym z laboratoriów warszawskich uczelni lub instytutów Polskiej Akademii Nauk, a także atrakcyjne nagrody rzeczowe. Podsumowanie konkursu odbędzie się w czerwcu 2020, przy czym dokładna data opublikowania wyników i termin gali finałowej zostaną udostępnione wkrótce. Zachęcamy do śledzenia komunikatów na stronie organizatora na Facebooku oraz na stronie wydarzenia.
Spodziewamy się, że dobrane przez nas tematy skłonią licealistów do myślenia o nauce jako o jedności, a nie o odrębnych przedmiotach, które nie mają ze sobą nic wspólnego. Mamy nadzieję, że udział w konkursie pozwoli rozpocząć uczestnikom swoje działania w zakresie przyszłej pracy naukowej, ale też dostarczy narzędzi do weryfikacji informacji i walki z pseudonauką. Dodatkowo konkurs stanowi doskonałą okazję do rozwijania swoich umiejętności prezentacji faktów w sposób przystępny i popularyzacji nauki w społeczeństwie.
Regulamin
Zachęcamy do zapoznania się z formalnym regulaminem konkursu. W razie wątpliwości i pytań zachęcamy do kontaktu: kontakt@symbioza.edu.pl.
